Ελάχιστοι γνωρίζουν πλέον πως η Μάχη του Άργους Ορεστικού ήταν από τις πλέον σημαντικές μάχες...Ελαχιστότεροι γνωρίζουν την συνεισφορά της XIII ΜΠ (Μεραρχία Αρχιπελάγους), με Διοικητή τον Υπτγο Μουτούση Σ. και Αρχηγό Πεζικού τον τότε Συταγματάρχη και μετέπειτα Στρατηγό Ευστάθιο Λιώση.
Βρισκόμαστε στην ιστορική περίοδο όπου οι Γερμανοί έχουν εισβάλλει στην Ελλάδα, μετά την ανικανότητα των Ιταλών να προχωρήσουν. Τα οχυρά έχουν πέσει και η Θεσσαλονίκη έχει καταληφθεί. Οι Ελληνικές δυνάμεις, σε διμέτωπο πλέον αγώνα αμύνονται απελπισμένα, ενώ οι Γερμανοί κινούνται για να ανακόψουν τα δύο Ελληνικά τμήματα Στρατιάς του Αλβανικού μετώπου, δηλαδή του ΤΣ Ηπείρου, με Διοικητή τον Αντγο Πιτσίκα Ιωάννη, και του ΤΣ Δυτικής Μακεδονίας, με Διοικητή τον Αντγο Τσολάκογλου.
Μετά τη μάχη της Κλεισούρας και της διαλύσεως των εκεί Μονάδων της XX Μεραρχίας, οι Γερμανοί έχουν πλέον ελευθέρα την οδό προς Καστοριά και τα νώτα τους δεξιά του Ελληνικού Στρατού στην Αλβανία (Γ΄ ΣΣ). Για τους λόγους αυτούς, διατάχθηκε η XIII ΜΠ (Μεραρχία Αρχιπελάγους), με Διοικητή τον Υπτγο Μουτούση Σ., να καλύψει τη σύμπτυξη των λοιπών δυνάμεων του ΓΣ Δυτικής Μακεδονίας προς Γρεβενά μέχρι το βράδυ της 15ης Απριλίου. Το 1/23 ΤΠ βρίσκεται στην περιοχή Επισκοπής Οχρίδας εγκατεστημένο αμυντικά επί των Σερβικών συνόρων, ασχολούμενο με οργάνωση εδάφους.
ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΧΙΙΙ ΜΠ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ
1. Διοικητής: Υπτγος Μουτούσης.
2. Αρχηγός Πεζικού: Σχης Λιώσης Ευστάθιος.
3. Επιτελάρχης: Ανχης Αναγνωστόπουλος Σωτήριος.
4. Διοικητής 23ου ΣΠ (Χίου): Σχης (ΠΖ) Μπάρμπακος Αριστοτέλης.
5. Υποδιοικητής 23ου ΣΠ (Χίου): Ανχης Παπαδάκης Γεώργιος.
2. ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ
Το απόγευμα της 13ης Απριλίου 1941, το Τάγμα μετασταθμεύει στο αλβανικό χωριό Τρεν, τα δε μεταγωγικά μάχης και ο 2ος Λόχος στην κωμόπολη Βιγλίτσα, όπου και ο σταθμός διοικήσεως της Μεραρχίας. Στις 14 Απριλίου 1941, ώρα 13.30 μ.μ., διατάζεται και το υπόλοιπο Τάγμα να κινηθεί προς Βιγλίτσα, ο δε Διοικητής του, Τχης (ΠΖ) Δήμου Δημήτριος, προπορεύεται προς λήψη διαταγών.
3. ΔΙΑΤΑΓΗ ΤΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΑΓΜΑ
Την ίδια ημέρα, ώρα 15.00 μ.μ., δίδεται διαταγή από τον επιτελή Λοχαγό Δαμιανάκο, η οποία αναφέρει: «Τάγμα σας επιβιβασθεί μετά μηχανημάτων πυρός και πυρομαχικών και άνευ κτηνών επί αυτοκινήτων. Κίνηση προς Καστοριάν - Κορησσόν -Βασιλειάδα, όπου τίθεσθε υπό διαταγάς 21ης ταξιαρχίας. Τα κτήνη θα ακολουθήσουν οδικώς δια συντόνου πορείας υπό τας διαταγάς αξιωματικού. Φάλαγξ οδηγηθεί υπό Λοχαγού επιτελή Δαμιανάκου. Ο Μέραρχος».
Το Τάγμα, λόγω υπερκοπώσεως των ανδρών, μετά από σύντονη πορεία 60 χλμ. που διήνυσαν σε 15 ώρες την προηγουμένη, φθάνουν στη Βιγλίτσα, ώρα 15.30 μ.μ., όπου διανέμονται οι εφεδρικές τροφές στους άνδρες. Εν αναμονή των απαιτούμενων οχημάτων, έγινε προπαρασκευή από τους αξιωματικούς για την επιβίβαση σε ανομοιόμορφα χωρητικότητας οχήματα.
Στις 16.30 μ.μ. κατέφθασαν τα πρώτα οχήματα, τα οποία επαρκούσαν μόνο για δύο Λόχους και υπήρξε προβληματισμός για τη φόρτωση του Τάγματος. Η Μεραρχία κατόπιν αναφοράς του Τάγματος, διέταξε να φορτωθούν δύο Λόχοι και η Πυροβολαρχία, οι δε λοιποί να κινηθούν δια συντόνου πορείας. Κατά τη διάρκεια της επιβιβάσεως και ενώ λαμβάνονταν μέτρα ασφαλείας, για αποφυγή απωλειών από τυχόν επίθεση της εχθρικής αεροπορίας, κατέφθασαν και τα υπόλοιπα οχήματα, ώστε στις 18.15μ.μ. να έχει ολοκληρωθεί η φόρτωση και να διαταχθεί η κίνηση.
4. ΔΙΑΤΑΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ
Κατά την κίνηση του Τάγματος, δίδεται καθ’ οδόν από Ανθυπασπιστή σημειωματική διαταγή του Στρατηγού Τσολάκογλου (Διοικητή ΤΣΔΜ), η οποία αναφέρει: «Τάγμα παρά καστοριάν να αχθή προς Κρεπενήν ίνα φράξη την από Κλεισούραν προς Καστοριάν οδόν. Οδηγίας θα δώση ο Τχης κ. Λελούδας. Δκτης ΤΣΔΜ Τσολάκογλου». Πλην όμως ο Τχης Λελούδας δε θα βρεθεί για να δώσει οδηγίες. Η δε κίνηση της φάλαγγας των οχημάτων του Τάγματος, επιβραδύνεται σημαντικά, από προπορευόμενα βραδυπορούντα οχήματα που μεταφέρουν βαρύ πυροβολικό. Στις 19.30 η φάλαγγα φθάνει στο χωρίο Μεσοποταμία, όπου παρατηρείται πανικόβλητη κίνηση οδηγών αυτοκινήτων, που εγκαταλείπουν τα αυτοκίνητα στην πλατεία του χωριού και τρέπονται σε φυγή, καθώς και θορυβώδης κίνηση των χωρικών.
Ο Διοικητής πληροφορείται ότι η γέφυρα επί της οδού Καστοριάς ανατινάχθηκε από φίλια τμήματα και ότι οι Γερμανοί πλησιάζουν, ο δε Εφ. Ανθλγος Μυρσιάδης του 1ου Λόχου ανέφερε ότι πληροφορήθηκε από τους οδηγούς που τρέπονταν σε φυγή, ότι οι Γερμανοί είχαν μπει στην Καστοριά. Επειδή όμως οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες, προερχόμενες από πανικόβλητους στρατιώτες, ο Διοικητής διέταξε τη συνέχιση της πορείας της φάλαγγας προς Καστοριά.
Στη διασταύρωση Καστοριά - Άργος Ορεστικόν η φάλαγγα ακινητοποιείται, λόγω φράξεώς της από σταθμευμένα οχήματα Βαρέως Πυροβολικού. Στην περιοχή, όπως είπε και ο Λοχαγός Δαμιανάκος, έπρεπε να βρισκόταν ο επιτελής Τχης Λασχαρίδης Κων/νος που θα προσανατόλιζε το Τάγμα. Ο Διοικητής τον αναζήτησε και τον βρήκε επιβαίνοντα επί πολυτελούς αυτοκινήτου, αλλά δήλωσε ότι δεν είχε καμία εντολή και ότι αρμόδιος ήταν ο Ανχης Παναγόπουλος, ο οποίος βρίσκεται επί της οδού προς Καστοριά.
Ο ίδιος επιτελής πληροφόρησε το Τάγμα ότι οι Γερμανοί φαίνεται να φτάσανε στην Καστοριά και ότι η γέφυρα έχει ανατιναχθεί, το δε Άργος Ορεστικόν είναι αμφίβολο αν κατέχεται από τις ημέτερες δυνάμεις. Μετά από πολλές προσπάθειες διήλθε η φάλαγγα από τη διασταύρωση και προχώρησε προς Καστοριά, με ένα ατύχημα όμως ενός αυτοκινήτου, που στην προσπάθεια της υπερβάσεως των σταθμευμένων οχημάτων, ανετράπη, τραυματίζοντας ελαφρά τους στρατιώτες που μετέφερε, προκαλώντας ακόμα μία καθυστέρηση.
Το Τάγμα προσεγγίζοντας την πόλη συνάντησε το Λόχο Βαρέων Πολυβόλων «Πόγραδετς», ταγμένων επί της οδού για αντιαρματική βολή. Αναζητηθείς ο Ανχης Παναγόπουλος για να δώσει εντολές, δεν ανευρέθηκε. Η 21η Ταξιαρχία στην οποία το Τάγμα διδόταν υπό διοίκηση, δεν υπήρχε στην περιοχή αυτή, την δε πόλη της Καστοριάς είχαν προσεγγίσει οι Γερμανοί. Επειδή μετά απ’ αυτά κανείς δε βρέθηκε να προσανατολίσει το Τάγμα με την δημιουργηθείσα κατάσταση, ο Διοικητής του κατέλαβε τα υψώματα του ΝΔ τμήματος της λίμνης προς την κατεύθυνση Άργους Ορεστικού, σε σύνδεσμο με το Λόχο Βαρέων Πολυβόλων.
Και ενώ γίνονταν αναγνωρίσεις από τους αξιωματικούς για την εγκατάσταση, εμφανίσθηκε ο επιτελής Τχης Λασχαρίδης, ο οποίος συμφώνησε με την απόφαση του διοικητού του Τάγματος, αλλά δεν μπορούσε υπεύθυνα να εκφέρει γνώμη. Ο δε Λοχαγός Δαμιανάκος απομακρύνθηκε από το Τάγμα αυτοβούλως χωρίς να το πληροφορήσει. Εκείνη τη στιγμή εμφανίσθηκε ο Διοικητής της Μεραρχίας ο οποίος διέταξε την αμυντική εγκατάσταση του Τάγματος.
5. ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΑΓΜΑΤΟΣ
Σύμφωνα με τη διαταγή του Μεράρχου, το Τάγμα να εγκατασταθεί αμυντικά επί των υψωμάτων νοτίως χωριού Δυσπηλαίου, με σύνδεσμο το Λόχο Βαρέων Πολυβόλων Μανωλέσου, επί της οδού Άργους Ορεστικού – Κλεισούρας, λαμβάνοντας το βράδυ της 14ης (ξημέρωμα 15ης) Απριλίου την παρακάτω διάταξη:
-2ος Λόχος (Λγος Τοπάζης) ΒΔ αριστερά της οδού Άργους Ορεστικού – Κλεισούρας και σε σύνδεσμο με το Λόχο Βαρέων Πολυβόλων Μανωλέσου.
-3ος Λόχος (Εφ. Υπλγος Μίταλας) συνέχεια αριστερά του 2ου Λόχου επί του υψ. Δυσπηλαίου.
-1ος Λόχος (Εφ. Λγος Τσαδής) αριστερά του 3ου Λόχου επί των ιδίων υψωμάτων.
- Λόχος Πολυβόλων: 3 ομάδες επί μετώπου 2ου Λόχου.
2 ομάδες επί μετώπου 3ου Λόχου.
4 ομάδες επί μετώπου 1ου Λόχου.
6. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΑΓΜΑΤΟΣ
Άμυνα επί τόπου, προς παρεμπόδιση της προχωρήσεως του εχθρού πάση θυσία, είτε δια της νότιας της λίμνης αμαξιτής οδού προς Καστοριάν, είτε δια του μετώπου του Τάγματος προς το Άργος Ορεστικόν. Στις συντονιστικές οδηγίες του Διοικητού, συστήθηκε, όπως οι Λοχαγοί λάβουν τα μέτρα τους στο εσωτερικό των τοποθεσιών τους, με ειδικές περιπόλους.
7. ΕΝΑΡΞΗ ΜΑΧΗΣ
Την 15η Απριλίου 1941 και περί ώρα 05.15 προσέγγισαν την τοποθεσία μοτοσικλετιστές του εχθρού και άρχισε η μάχη με εκτόξευση εντόνων πυρών πολυβόλων και από τους δύο αντιπάλους, στο βάθος δε ακούγεται συνεχής βόμβος κινούμενης μηχανοκίνητης φάλαγγας του εχθρού. Την έκτη πρωινή, ομάδα τριών ελαφρών εχθρικών αρμάτων, πλησίασε δίπλα στους μοτοσικλετιστές τους και άρχισε να βάλλει με πολυβόλα, ενώ σε ικανή απόσταση ακολουθούν τμήματα Πεζικού, επιβαινόντων επί αυτοκινήτων. Συνολικά αναγνωρίσθηκαν 17 ελαφρά άρματα και 10 αυτοκίνητα, ενώ εχθρικό Βαρύ Πυροβολικό βάλλει κατά της αμαξωτής οδού προς το Άργος Ορεστικόν.
Στις 09.30 π.μ., παρατηρητής του Τάγματος αναφέρει: «Ο εχθρός φαίνεται καθηλωθείς. Το φίλιον Πυροβολικό βάλλει δεξιά και αριστερά της οδού. Οβίδες φιλίου Πυροβολικού πλησίον δύο αυτοκινήτων. Ο εχθρός βάλλει εις το δεξιόν του τομέως. Μοτοσικλετιστές τινές κινούμενοι επί της οδού οπισθοδρόμησαν». Στις 10.30 π.μ. ο εχθρός βομβαρδίζει σφοδρά το δεξιό του Τάγματος και ειδικά το μέτωπο του 3ου Λόχου, όπου ήταν και το παρατηρητήριο της Πυροβολαρχίας Τούσα. Οι απώλειες του βομβαρδισμού ήταν 10 τραυματίες, οι περισσότεροι βαριά και 3 νεκροί.
Η μεταφορά καθώς και η περισυλλογή των τραυματιών είναι δυσχερής γιατί δεν υπάρχει κεκαλυμμένο δρομολόγιο, μια και το έδαφος είναι βραχώδες, ανώμαλο και δεν μπορεί να γίνει κατάδειξη των τραυματιών από τους άλλους μαχητές, όλες δε οι κινήσεις είναι ορατές από τον εχθρό. Καθώς συνεχιζόταν αδιάκοπα η μάχη, ο εχθρός αύξησε τους ρυθμούς των πυρών του, ειδικά του Πυροβολικού καθ’ όλον το μέτωπο του Τάγματος. Όλοι οι άνδρες του Τάγματος μάχονταν υπό τις χειρότερες συνθήκες, γιατί λόγω θέσεως ήταν καταδικασμένοι σε ακινησία και λόγω του πετρώδους τους εδάφους ήταν αδύνατη η εκσκαφή ορυγμάτων.
Για τον τελευταίο δε λόγο, τα βλήματα των εχθρικών οβίδων πολλαπλασιάζονταν με θραύσματα λίθων και ο αριθμός των τραυματιών αυξανόταν δυσανάλογα. Περίπου στις 11.30 π.μ. παρατηρήθηκε άτακτος οπισθοδρόμηση Τμημάτων της Ομάδος Αναγνωρίσεως της ΧΙΙΙ μεραρχίας, που μαχόταν δεξιά του Τάγματος, προκαλώντας ανησυχία στους αξιωματικούς του Τάγματος, τους οποίους και ενθάρρυνε ο Διοικητής.
Τη μεσημβρία, το Τάγμα δέχεται διαδοχικούς συστηματικούς βομβαρδισμούς σε όλο το μέτωπο και το βάθος του. Τρία εχθρικά άρματα προσεγγίζουν την παρυφή του χωρίου Δυσπηλαίου, ενώ τμήματα Πεζικού προσπαθούν να προσεγγίσουν με άλματα. Προ της καταστάσεως αυτής, ο Διοικητής διατάζει τον Ανθλγο Νικηφοράκη ν’ αναφέρει στη Διοίκηση την κατάσταση από το μοναδικό τηλέφωνο που βρίσκεται στο Λόχο Πολυβόλων Μανωλέσου. Η μετάδοση αυτή γίνεται όμως δια ζώσης γιατί ήταν αδύνατη η προσέγγιση, λόγω των εχθρικών πυρών. Η απάντηση του Μανωλέσου ήταν ότι και αυτός είχε ενημερώσει τη Διοίκηση και ότι του απάντησαν ότι αναμένονται ενισχύσεις. Ο Λόχος του δε, έχει εξαντλήσει τα πυρομαχικά του και η ομάδα αναγνωρίσεως της Μεραρχίας έχει σχεδόν εξουδετερωθεί.
Το χωριό Αμπελόκηποι έχει πέσει στα χέρια του εχθρού. Περί τις 14.45 μ.μ. ο 2ος Λόχος αναφέρει στο Διοικητή τα εξής: «Αναφέρω ότι ολόκληρος η τοποθεσία του στηρίγματός μου βάλλεται σφοδρώς - Εδημιουργήθη μεγάλη συγκέντρωσις τμημάτων. Αι μέχρις ώρας απώλειες δικαιολογούν σχετικήν μεταβολήν θέσεως – Υπάρχουν 2 νεκροί και τραυματίες 10 – Εχθρός απειλεί πλευράν δεξιού θέσεως μας, κινείται διαρκώς ήδη ευρισκόμενος εις απόστασιν 1.500 μέτρων. Διατάξατε παρακαλώ εν ανάγκη τι δέον πράξωμεν απειλούμενοι συγχρόνως δι’ αρμάτων ευρισκομένων προ μετώπου μας. Παρακαλώ ενισχύσατε με δια δύο τουλάχιστον τραυματιοφορέων».
Οι τραυματίες και νεκροί του Τάγματος μέχρι την ώρα εκείνη ανέρχονται σε 84. Εν τω μεταξύ, αφίχθη ορειβατική Πυροβολαρχία η οποία προσπάθησε να εγκαταστήσει τα πυροβόλα της στον τομέα του 3ου Λόχου και εγγύς της κορυφογραμμής, επιπλέον εγκαταστάθηκε Ίλη Ιππικού στο δεξιό του Τάγματος. Η Πυροβολαρχία κατόρθωσε να τάξει μόνο δύο πυροβόλα βάλλοντα μόνο δύο βλήματα γιατί εξουδετερώθηκε από καταιγιστικά πυρά του εχθρικού Πυροβολικού.
Ο υπόλοιπος σχηματισμός αυτής από σαγματοφόρα κτήνη και προσωπικό, που βρίσκονταν σε θέση αναμονής πίσω από τα υψώματα των θέσεων του Τάγματος, διασκορπίστηκε και εξουδετερώθηκε από το εχθρικό Πυροβολικό. Κατά τις απογευματινές ώρες ο εχθρός παρά το εύστοχο πυρ του φιλίου Πυροβολικού, από το οποίο καταστράφηκαν δύο αυτοκίνητα, προώθησε με ελιγμούς το Πεζικό και τα οχήματα της μηχανοκινήτου φάλαγγάς του, στις γραμμές του Τάγματος και όσο περνούσε η ώρα η σφοδρότητα πυρών Πεζικού και Πυροβολικού αύξανε, η δε εμπλοκή της μάχης κορυφωνόταν.
Στις 15:00 ο βομβαρδισμός του εχθρικού Πυροβολικού είναι σφοδρός και αδιάκοπος, βάλλων βλήματα κρουσιφλεγών και εγκαιροφλεγών κατά του μετώπου του Τάγματος. Εν τω μεταξύ, παρά τα ληφθέντα μέτρα των Λόχων, παρατηρήθηκε διαρροή ανδρών προς το εσωτερικό του μετώπου.
Στις 15.30 ο Διοικητής του Τάγματος βρίσκει το Διοικητή του 3ου Λόχου να επιπλήττει τους άντρες του δια της φράσεως «άνανδροι γιατί άλλοι παραδίδεστε και άλλοι φεύγετε κ.λπ.» και, απειλώντας τους δια του περιστρόφου του όπως επανέλθουν στις θέσεις τους, πυροβόλησε και τραυμάτισε δύο φυγάδες. Μπροστά στην παρουσιαζόμενη κατάσταση, ο Διοικητής ζήτησε από τους Λόχους, να αναφέρουν εγγράφως για την κατάσταση που βρίσκονται εκείνη τη στιγμή, καθώς και το επίπεδο του ηθικού των ανδρών τους.
Στις 15:45 ο 2ος Λόχος αναφέρει: «Αναφέρω ότι ο Ανθλγος Σουμπασάκος αναφέρει άνδρες 3ου Λόχου παρεδόθησαν - Ημέτεροι δυσκόλως ήδη κρατούνται - Διατάξατε». Ο σύνδεσμος του 3ου Λόχου δεν επανήλθε. Ο 1ος Λόχος ανέφερε ότι σημειώθηκε διαρροή ανδρών, ότι ο συνεχής βομβαρδισμός, οι πολλές απώλειες και η παράδοση οπλιτών άλλων Λόχων επέδρασε επικινδύνως επί του ηθικού των ανδρών. Ο Λόχος Πολυβόλων ανέφερε ότι παρά τα γεγονότα των λοιπών Λόχων, το ηθικό των ανδρών δεν υπέστη σοβαρό κλονισμό, πλην όμως δύο ομάδες εξουδετερώθηκαν πλήρως και το προσωπικό των υπολοίπων είχε σημαντικές απώλειες.
Μετά την αναφορά των Λόχων, ο Διοικητής διέταξε τον 1ο Λόχο να επεκταθεί προς τα δεξιά για να καλύψει μέρος το 3ου Λόχου και να κρατήσει τις θέσεις πάση θυσία. Αλλά το δραματικό τέλος πλησιάζει… Στις 17.00 μ.μ., νέα σοβαρή προσπάθεια του εχθρού εκδηλώνεται δια συνδυασμένες τη φορά αυτή επιθέσεις Πεζικού - Αρμάτων - Πυροβολικού και Αεροπορίας. Το εχθρικό Πυροβολικό προπαρασκευάζει και συνοδεύει την επίθεση δια συνεχών καταιγιστικών πυρών εφ’ όλου του βάθους της αμύνης του Τάγματος. Το Τάγμα όμως, παρά την ένταση του βομβαρδισμού, ανθίσταται ηρωικά στη θέση του.
Σμήνος 40 εχθρικών Α/Φ βομβαρδίζει και εξουδετερώνει τις Πυροβολαρχίες. Ελεύθερα και ανενόχλητα πλέον, τα εχθρικά άρματα ορμούν στις θέσεις των αμυνομένων, καταλαμβάνοντας τα πολυβόλα του Λγου Μανωλέσου και τα πυροβόλα του Υπλγου Τούσα, ενώ εκμηδενίζουν το Τάγμα. Έτσι, την 19.00 ώρα, τα υπολείμματα του Τάγματος συμπτύσσονται προς το Άργος Ορεστικόν, θέτοντας τέρμα στον αγώνα του Τάγματος που διήρκεσε 14 ώρες συνεχούς μάχης με απώλειες 160 νεκρούς και τραυματίες.
8. ΑΝΤΙΠΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Οι εχθρικές δυνάμεις που έδρασαν κατά τη μάχη, ήταν η θωρακισμένη Μεραρχία των SS «Αδόλφος Χίτλερ» έναντι της ΧΙΙΙ Μεραρχίας Πεζικού (Αρχιπελάγους).
Επίλογος
Ο επίλογος της μάχης θα γραφτεί στην Αθήνα ένα μήνα μετά, όπου ο Διοικητής της θωρακισμένης Μεραρχίας των SS, στρατηγός Ντήτριχ, θα ζητήσει να δει τον Έλληνα αξιωματικό που συνέταξε τόσο αριστοτεχνικά τους ελάχιστους στρατιώτες της μάχης εκείνης. Ο Ευστάθιος Λιώσης (όπως συνήθιζε να υπογράφει) κλήθηκε στο Φρουραρχείο της υπό κατοχή πλέον Αθήνας, μέσω του Υπουργείου Άμυνας. Εκεί βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με τον Στρατηγό Ντήτριχ, ο οποίος γεμάτος περιέργεια του ζήτησε λεπτομέρειες για την διάταξη και τις κινήσεις των Ελληνικών μονάδων στην μάχη της 15ης Απριλίου.
Ο Λιώσης σημείωσε στον χάρτη τις θέσεις των μονάδων του όπως τις είχε συντονίσει– ΙΙΙ/22 Τάγμα Πεζικού, 2ο Τάγμα Πολυβόλων Θέσεως, 13η Ομάδα αναγνωρίσεως, Ι/23 Τάγμα Πεζικού κλπ. Στην θέα αυτής της διατάξεως ο Γερμανός Στρατηγός εμφανώς εκνευρισμένος κατηγορεί τον Έλληνα οτι εσκεμμένα παραποιεί τα γεγονότα για να τον γελοιοποιήσει... Δεν πιστεύει ότι αυτές οι λίγες μονάδες καθήλωσαν την LSSAH όλη την ημέρα. Ακολουθεί δίωρη συζήτηση μεταξύ του Γερμανού και του Έλληνα αξιωματικού όπου αναλύονται λεπτομερώς οι κινήσεις των μονάδων κατά τις διάφορες φάσεις της μάχης, ένα πραγματικό μάθημα στρατηγικής για τον Γερμανό Αξιωματικό, μετά το οποία ο Ντήτριχ μένει σιωπηλός. Μετά σηκώθηκε όρθιος και αφού «συνεχάρη ζωηρώς» τον Συνταγματάρχη Λιώση, του ζήτησε να διαβιβάσει τα συγχαρητήριά του και στον Διοικητή της Μεραρχίας ...
Αυτός ήταν ο Στρατηγός Ευστάθιος Λιόσης.
Ένας από τους πιο σπουδαίους άντρες που έχει αναδείξει αυτή η χώρα. Που μέτρησε τις πληγές του, από το Σαραντάπορο μέχρι τη Μικρασία , την Αλβανία και την Μέση Ανατολή, υπηρετώντας την πατρίδα. Χωρίς να εξαργυρώσει στην πολιτική τα αριστεία αντρείας που κατέκτησε στο πεδίο της μάχης, όπως έκαναν σύγχρονοί του στρατιωτικοί ηγέτες, με μικρότερη μάχιμη υπηρεσία από τη δική του.